Dokter Valentine Naast dat het eten van vlees niet ideaal is voor het milieu (zie mijn artikel over de impact van vlees op het klimaat) heeft het ook nadelige gezondheidseffecten. Zo weten we inmiddels dat het eten van vlees de kans op het ontwikkelen van kanker verhoogt. Daarom adviseert zelfs het Voedingscentrum inmiddels om de inname van rood en bewerkt vlees te beperken.
Door de WHO zijn rood en bewerkt vlees sinds 2015 aangemerkt als carcinogeen. Bewerkt vlees zelfs als categorie 1, de hoogste klasse, waarin ook tabaksrook en asbest staan. Deze categorie wil zeggen dat het verband tussen de stof (bewerkt vlees) en kanker bewezen is.
Vooral de relatie tussen rood en bewerkt vlees en darmkanker is duidelijk aangetoond. Uit de rapporten blijkt dat met elke 100 gram toegenomen inname van rood of bewerkt vlees per dag het risico op darmkanker met 37% stijgt. Dat is de hoeveelheid van 1 hamburger! Darmkanker is de derde meest voorkomende kankersoort ter wereld. In Nederland krijgen per jaar 15.000 mensen deze diagnose. Bijna 5000 mensen overlijden ieder jaar aan darmkanker.
Naast darmkanker is er een verband aangetoond tussen rood en bewerkt vlees en onder andere kanker van borst, prostaat, blaas, maag en alvleesklier.
Hoe veroorzaakt vlees kanker?
Ten eerste bevat vlees verzadigde vetten, die oxidatie en ontstekingen bevorderen via verandering van ons microbioom (de bacteriën, schimmels en virussen in onder andere onze darm). Mogelijk komt dit doordat vlees veel heemijzer bevat. Heemijzer zorgt voor transport van zuurstof in het bloed en bevordert de productie van nitrosaminen, organische verbindingen die een carcinogene werking hebben. Bewerkt vlees bevordert de productie van nitrosaminen nog verder doordat het nitraat- en nitrietverbindingen bevat, die gebruikt worden als conserveermiddelen.
Bij roken en op hoge temperatuur verhitten van vlees worden heterocyclische aminen en polycyclische aromatische koolwaterstofverbindingen gevormd, de zogenaamde PAK’s. Van deze stoffen is bewezen dat ze kanker kunnen veroorzaken.
In rundvlees komen bovendien hittebestendige virussen voor die kanker kunnen veroorzaken. Onder andere voor darmkanker is dat aangetoond.
Tenslotte kan vlees kanker veroorzaken via de productie van TMAO (trimethylamine N-oxide) door ons microbioom. TMAO wordt geproduceerd uit choline, dat aanwezig is in vlees, maar ook in andere dierlijke producten zoals vis en eieren.
Gelukkig kun je vlees tegenwoordig heel gemakkelijk vervangen. Maak bijvoorbeeld eens deze heerlijke zwarte bonenburgers, of gebruik linzen in de pastasaus in plaats van gehakt. Als dat je nog een stapje te ver is, probeer dan eens een vleesvervanger. In dit artikel leg ik je uit waar je op moet letten bij de keuze van een gezonde vleesvervanger. Je vleeswaren als broodbeleg kun je gemakkelijk vervangen door een zelfgemaakte hummus of muhammara, en denk ook eens aan avocado, gegrilde groenten en tomaatjes. Of vervang je brood door een salade, of rijk gevulde soep. Allemaal heerlijke opties, zonder de gevaren van vlees!
Referenties:
International Agency for Research on cancer. IARC Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat. WHO 2015.
Chan DS, Lau R, Aune D, Vieira R, Greenwood DC, Kampman E, Norat T. Red and processed meat and colorectal cancer incidence: meta-analysis of prospective studies. PLoS One. 2011;6(6):e20456.
World Cancer Research Fund/ American Institute for Cancer Research. Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: A Global Perspective. Summary. Nov 2007.
https://iknl.nl/nieuws/2021/cijfers-darmkanker-2020
Diallo A, Deschasaux M, Latino-Martel P, Hercberg S, Galan P, Fassier P, Allès B, Guéraud F, Pierre FH, Touvier M. Red and processed meat intake and cancer risk: Results from the prospective NutriNet-Santé cohort study. Int J Cancer. 2018 Jan 15;142(2):230-237.
Huang Y, Cao D, Chen Z, Chen B, Li J, Guo J, Dong Q, Liu L, Wei Q. Red and processed meat consumption and cancer outcomes: Umbrella review. Food Chem. 2021 Sep 15;356:129697.
Anderson JJ, Darwis NDM, Mackay DF, Celis-Morales CA, Lyall DM, Sattar N, Gill JMR, Pell JP. Red and processed meat consumption and breast cancer: UK Biobank cohort study and meta-analysis. Eur J Cancer. 2018 Feb;90:73-82.
Turesky RJ. Mechanistic Evidence for Red Meat and Processed Meat Intake and Cancer Risk: A Follow-up on the International Agency for Research on Cancer Evaluation of 2015. Chimia (Aarau). 2018 Oct 31;72(10):718-724.
Farvid MS, Sidahmed E, Spence ND, Mante Angua K, Rosner BA, Barnett JB. Consumption of red meat and processed meat and cancer incidence: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Eur J Epidemiol. 2021 Sep;36(9):937-951.
