Dokter Valentine Ik ben dol op groenten en fruit, eet er wel een kilo per dag van. Afgezien van het feit dat ik het erg lekker vind, is het ook nog eens goed voor je gezondheid. Planten bevatten kostbare fytonutriënten, zoals onder andere bètacaroteen, lycopeen, flavonoïden en resveratrol. Daarnaast zitten er vitaminen, mineralen en vezels in. Hele kostbare voedingsmiddelen dus voor een goede gezondheid. Het eten van minimaal 30 verschillende planten per week is onder andere bewezen goed voor je immuunsysteem.
Vooral seizoensgroenten- en fruit zijn gezond. En dan het liefst zo vers en onbespoten mogelijk.
Eén manier om onbespoten, verse, seizoensgebonden groenten- en fruit binnen te krijgen is om deze zo veel mogelijk zelf te verbouwen. En daar heb je helemaal geen groot stuk grond voor nodig. Je kunt namelijk prima een moestuintje hebben op een kleine oppervlakte, in bakken en potten. In een kleine tuin, op een balkon, zelfs hangend aan een raam of staand in een dakgoot waar je bij kunt.
Ik ben geenszins een expert in tuinieren, maar vind het wel erg leuk om zelf van alles te planten, te zien opgroeien en vooral te oogsten. Wat smaakt alles uit eigen tuin toch goed!
Omdat ik de afgelopen jaren best wat ervaring heb opgedaan met het moestuinieren in bakken heb ik hier een aantap tips voor je, om het je gemakkelijker te maken om te beginnen.
- Zorg voor geschikte bakken en potten. Je kunt ze kopen, maar je kunt ook kijken of iemand in je omgeving nog iets heeft staan. Of kijk op gratis af te halen, of op een Facebook groep bij jou in de buurt. Zorg er voor dat er gaten onderin zitten voor de afwatering. Als die er niet in zitten kun je ze er in boren met een dun steenboortje (voor stenen potten). Ik heb zelf een mix van houten bakken en kunststof potten. De houten bakken zien er erg charmant uit, maar hebben als nadeel dat ze maar zo’n 10 jaar meegaan. Daarna beginnen ze uit elkaar te vallen. Bovendien lijken slakken gemakkelijker tegen het hout op te kunnen klimmen. De kunststof bakken zijn lichter en kun je beter verplaatsen als het nodig is. Ze gaan een leven lang mee en je kunt ze in allerlei kleurtjes kopen. Kunststof bakken zijn ook handig voor aan de reling van een balkon, of om in een dakgoot te zetten.
- Vul de bakken met de juiste grond. Doe onderin eerst een laagje scherven van oude potten, hydrokorrels of iets anders dat zorgt voor wat lucht onderin. Dat maakt dat water beter wordt afgevoerd. Doe daar bovenop biologische tuinaarde tot ongeveer halverwege en vervolgens daar bovenop een laag biologische moestuingrond. De grond koop je in zakken bij een tuincentrum of bestel je online. In het voorjaar kun je ook terecht bij bouwmarkten zoals Praxis. Volgende jaren hoef je alleen maar de moestuingrond aan te vullen. Zo heb je altijd vruchtbare grond.
- Koop zaden of plantjes. Fruit en kruiden koop je veelal als vaste planten, groenten zijn meestal 1-jarig en moet je zaaien. Je kunt ze ook als kleine plantjes kopen. Zaden komen niet altijd goed op. Je moet ze goed vochtig houden en ze worden soms door vogels weggepikt. Maar het is wel super leuk om te zien hoe er ineens een ieniemienie plantje boven de grond komt! Eerst zie je er 1, en voor je het weet sta je ze iedere dag boven de grond te kijken… te leuk! Ik koop mijn biologische zaden bij het tuincentrum. Ze worden vaak ook bij natuurvoedingswinkels zoals Ekoplaza of Odin verkocht.
- Kijk op de verpakking wanneer de zaden gezaaid moeten worden en of dat meteen in de volle grond buiten kan, of dat je moet voorzaaien. Voorzaaien kan bijvoorbeeld in een ondiep bakje binnen op de vensterbank. Of bewaar plastic potjes van plantjes uit het tuincentrum. Je kunt er ook een minikasje voor gebruiken. Staat heel leuk in de keuken voor het raam! De voorgezaaide plantjes verplant je wanneer ze naar buiten kunnen (staat allemaal op de verpakking van de zaadjes) heel voorzichtig, zonder de wortels te beschadigen, buiten in een pot. Zorg er voor dat ze voldoende ruimte hebben. Op het zakje van de zaden staat ook hoe ver je plantjes uit elkaar moet zetten. Er bestaan ook speciale voorzaaibakjes die je direct in de grond zet. Die vallen vanzelf uiteen in de aarde, de plant groeit er doorheen. Ik heb dat altijd zonde van het geld gevonden, maar het is natuurlijk wel gemakkelijk!
- Als je direct in de volle grond kunt zaaien zie je ook weer op de verpakking hoe je dat moet doen. Moet dat bijvoorbeeld in “regels”, dan zaai je rijtjes. Maak dan ondiepe geultjes waarin je het zaad strooit, dat je weer afdekt met de grond. Kleine zaadjes zoals sla hoef je maar heel ondiep te zaaien (op de grond strooien en bedekken met een heel dun laagje aarde), grotere zaden zoals erwten plant je ongeveer een centimeter diep. Maak voor het zaaien de aarde goed nat en houd deze ook nat totdat de plantjes boven komen.
- Fruit kun je ook prima in bakken telen. Ik heb bijvoorbeeld een frambozenstruikje en 2 blauwe bessen in een pot. Kijk bij fruit even welke grond ze nodig hebben, sommige soorten willen zure grond. Staat allemaal op het kaartje dat er bij zit wanneer je het plantje koopt. Ik bemest mijn fruit ieder jaar in het voorjaar met een biologische meststof, of vul de aarde aan met biologische tuinaarde. Aardbeien zijn ook top om in bakken te kweken. De combi van aardbeien, blauwe bes, een braam in volle grond en een herfst framboos maakt dat ik van mei tot en met oktober fruit uit eigen tuin kan eten. Heerlijk!
- Denk ook aan kruiden. De meeste kruiden zijn vaste planten en groeien ieder jaar weer uit, zoals rozemarijn, tijm, bieslook, salie en munt. Basilicum plant ik ieder jaar in mijn minikasje. Groeit heel langzaam, maar erg leuk om zelf te verbouwen. Sommige planten moet je in de winter binnen zetten omdat ze niet tegen de vrieskou kunnen. Of je pakt ze in.
Welke soorten groenten zijn gemakkelijk om mee te beginnen?
Ik zaai graag gemakkelijke groenten, zoals rucola (is lekker snel, plant ik vooral in voorjaar en najaar, in de zomer schiet het te snel door), sla, pluksla (super, pluk je weken van!), snijbiet (heel gemakkelijk en heerlijk in bijvoorbeeld een curry), bietjes (duurt wel lang, 4 maanden, maar ik vind ze zo heerlijk uit eigen tuin; vooral het blad is lekker om te stoven) en spinazie (ook in voorjaar en vroeg najaar). Denk ook aan radijsjes, worteltjes, courgette of pompoen. Die laatste 2 hebben wel wat meer ruimte nodig, maar je kunt ze in een pot of bak planten en dan groeien ze gewoon over de rand.
Waar vind je meer informatie over een gemakkelijke moestuin?
Ik volg zelf graag de Instagram pagina’s van Suzanplantaardig, Makkelijke Moestuin, en Maaike Wessels. Online vind je heel veel informatie bij Diana’s Mooie Moestuin.
Ik hoop dat ik je hiermee geïnspireerd heb om zelf wat te gaan tuinieren. Experimenteer lekker met wat voor jou goed werkt. Of het nou geweldig goed lukt, of wat minder, tuinieren is in ieder geval erg goed voor je gezondheid. Studies laten zien dat tuinieren somberheid bij een depressie kan verminderen, kwaliteit van leven kan vergroten, angst kan verminderen en rust kan geven. Dus: wat let je? Al zet je maar een paar potten op je balkon waar je wat kruiden en aardbeien in plant, ik weet zeker dat je je er beter door gaat voelen!
Volg je me al op Facebook of Instagram? Daar deel ik regelmatig tips over gezonde, plantaardige voeding, laat ik zien wat ik eet, hoe het gaat in mijn moestuin, en hoe ik een gezonde leefstijl inpas in mijn leven. Ook deel ik recepten en organiseer ik regelmatig mooie winacties met producten waar ik enthousiast over ben. Zie ik je daar?
Literatuur:
Soga M, Gaston KJ, Yamaura Y. Gardening is beneficial for health: A meta-analysis. Prev Med Rep. 2016 Nov 14;5:92-99.
Soga M, Cox DT, Yamaura Y, Gaston KJ, Kurisu K, Hanaki K. Health Benefits of Urban Allotment Gardening: Improved Physical and Psychological Well-Being and Social Integration. Int J Environ Res Public Health. 2017 Jan 12;14(1):71.
Spano G, D’Este M, Giannico V, Carrus G, Elia M, Lafortezza R, Panno A, Sanesi G. Are Community Gardening and Horticultural Interventions Beneficial for Psychosocial Well-Being? A Meta-Analysis. Int J Environ Res Public Health. 2020 May 20;17(10):3584.
