Dokter Valentine Je ziet en hoort het steeds meer: koud douchen, in de winter zwemmen in natuurwater, ijsbaden nemen. Heel populair, maar wat zijn de aangetoonde wetenschappelijke effecten van koude op de gezondheid?
- Een al langer bekende toepassing van koude is die bij ontsteking en pijn. Koude vermindert zwelling en pijn in bijvoorbeeld een ontstoken gewricht.
- Koude stimuleert de aanmaak van bruin vet, waardoor je verbranding wordt aangewakkerd en afvallen gemakkelijker wordt. Er zijn onderzoeken die laten zien dat iedere dag gedurende 2 uur in een temperatuur van 19 graden verblijven al activatie van het bruine vet veroorzaakt.
- Koude kan wellicht het immuunsysteem versterken. Het onderzoek daarin is naar mijn mening niet conclusief, ik vond veel tegenstrijdige artikelen in de literatuur. 1 studie liet wel zien dat gezonde jonge mannen na 6 weken lang 3 keer per week een uur ondergedompeld te zijn in water van 14 graden een toename hadden van afweercellen in het bloed. Maar er zijn ook studies die laten zien dat het immuunsysteem juist onderdrukt wordt door koude, vooral bij extreme inspanning in een koud klimaat. Mogelijk reageert ieder verschillend op de kou, afhankelijk van bijvoorbeeld gewenning. En speelt dus de mate van inspanning een rol. Momenteel wordt er in Rotterdam onderzoek gedaan naar het effect van koude op ons immuunsysteem, ik ben heel benieuwd naar de uitkomsten!
- Een koude douche in de ochtend geeft je meer energie, doordat het sympathische zenuwstelsel wordt geactiveerd. Dat ervaar ik zelf ook dagelijks, verbluffend wat het effect van een koude douche is op mijn energieniveau!
- Dit zelfde mechanisme kan er voor zorgen dat je stemming verbetert. Er zijn studies die een veelbelovend effect op depressies laten zien. Ook mijn stemming is duidelijk verbeterd door het dagelijks koud afdouchen.
Kortom: koude kan zorgen voor meer energie, een betere stemming en meer aanmaak van bruin vet, waardoor je mogelijk sneller afvalt. Best mooie resultaten voor iets dat je al kunt bereiken door je thermostaat in de winter een graadje lager te zetten en door regelmatig koud af te douchen. En dat is gemakkelijker dan je denkt! Lees ook maar eens mijn artikel met tips om koud af te douchen.
Overigens wordt koude afgeraden bij zwangerschap, epilepsie en sommige hart-en vaatziekten. Overleg bij twijfel even met je huisarts of medisch specialist.
Volg je me al op Facebook of Instagram? Daar deel ik dagelijks tips over gezonde, plantaardige voeding, laat ik zien wat ik eet en hoe ik zelf een gezonde leefstijl inpas in mijn leven. Ook deel ik recepten en organiseer ik regelmatig mooie winacties met producten waar ik enthousiast over ben. Zie ik je daar?
Literatuur:
Ouellet V, Labbé SM, Blondin DP, Phoenix S, Guérin B, Haman F, Turcotte EE, Richard D, Carpentier AC. Brown adipose tissue oxidative metabolism contributes to energy expenditure during acute cold exposure in humans. J Clin Invest. 2012 Feb;122(2):545-52 (meer literatuurverwijzingen onder het artikel op mijn website).
Cohen P, Spiegelman BM. Brown and Beige Fat: Molecular Parts of a Thermogenic Machine. Diabetes. 2015 Jul;64(7):2346-51.
Worku MG, Seretew WS, Angaw DA, Tesema GA. Prevalence and Associated Factor of Brown Adipose Tissue: Systematic Review and Meta-Analysis. Biomed Res Int. 2020 Jun 16;2020:9106976.
Buijze GA, Sierevelt IN, van der Heijden BCJM, Dijkgraaf MG, Frings-Dresen MHW (2016) The Effect of Cold Showering on Health and Work: A Randomized Controlled Trial. PLoS ONE 11(9): e0161749.
Castellani JW, M Brenner IK, Rhind SG. Cold exposure: human immune responses and intracellular cytokine expression. Med Sci Sports Exerc. 2002 Dec;34(12):2013-20.
Janský L, Pospísilová D, Honzová S, Ulicný B, Srámek P, Zeman V, Kamínková J. Immune system of cold-exposed and cold-adapted humans. Eur J Appl Physiol Occup Physiol. 1996;72(5-6):445-50.
Shevchuk NA. Adapted cold shower as a potential treatment for depression. Med Hypotheses. 2008;70(5):995-1001.
