Dokter Valentine Word jij ook zo blij van het zonnetje in het voorjaar? Elk jaar wanneer de bomen weer uitlopen, de plantjes in mijn moestuin weer voorzichtig opkomen en het zonnetje steeds wat warmer wordt, merk ik dat mijn stemming zo veel beter is dan in de winter! Ik heb meer energie, meer zin om dingen te ondernemen en voel me duidelijk een stuk blijer dan in de donkere wintermaanden.
De invloed van het weer op onze stemming
Er is veel onderzoek gedaan naar de invloed van weer op onze stemming. De resultaten laten zien dat er veel verschillen zijn tussen individuen. Over het algemeen voelen we ons beter wanneer de zon schijnt. Waarbij onderzoekers opmerken dat extreem weer niet goed is voor onze stemming. Als het te warm is neemt de irritatie toe. Er zijn studies die laten zien dat extreem warm weer, denk aan een hittegolf, kan leiden tot meer agressie. Ook de luchtvochtigheid, luchtdruk en windsnelheid hebben invloed op onze stemming. Wanneer het hard waait worden we daar onbewust toch wat onrustig van.
Waarom we zo blij worden van de eerste zonnestralen in het voorjaar
In de lente neemt ons geluksgevoel toe onder invloed van het toenemende daglicht. Hierdoor neemt de productie van melatonine, het slaaphormoon, af, waardoor we ons energieker voelen. Daarnaast neemt de productie van serotonine juist toe. Serotonine zorgt voor een toename van ons geluksgevoel. Het blijkt dat het aantal uren daglicht per dag meer effect heeft dan de zon op zichzelf. Doordat het eerder op de dag licht wordt, wordt de melatonineproductie eerder onderdrukt en voelen we ons eerder op de dag al energiek.
In de lente gaan bovendien bloemen en planten weer bloeien en groeien en worden veel jonge dieren geboren. Dat geeft ons het gevoel van een nieuw begin, een hoopvol gevoel. Daarnaast zorgen nieuwe ervaringen voor meer aanmaak van dopamine, een neurotransmitter die in de hersenen wordt aangemaakt wanneer we genot ervaren. Wist je overigens dat dopamine ook zorgt voor meer aanmaak van testosteron, waardoor onze sex drive toeneemt?
Wat gebeurt er precies met je bij mooi weer
Naast dat we de effecten van meer daglicht ervaren, neemt wanneer het zonnig is ook onze aanmaak van vitamine D toe. Vitamine D is niet alleen betrokken bij de opbouw van ons skelet en het onderhouden van ons immuunsysteem, maar heeft ook effect op onze stemming. Een hoge vitamine D spiegel is geassocieerd met een betere stemming. Bij mooi weer dragen we minder kleding waardoor onze huid meer wordt blootgesteld aan de zon, wat de vitamine D productie ten goede komt. Door de hogere stand van de zon en de toename van het aantal zonuren wordt dit effect nog eens versterkt.
Mooi weer stimuleert ons daarnaast ook om meer te bewegen, waardoor de productie van serotonine (het “gelukshormoon”) nog verder wordt vergroot.
Kunnen we leven zonder zomer, of worden we dan allemaal somber?
Als we in Nederland ineens geen zonnige dag meer zouden hebben zouden we inderdaad een stuk somberder zijn. Op den duur zouden we ons wel aanpassen. In het noordelijke Tromsō in Noorwegen komen bijvoorbeeld minder winterdepressies voor dan bij ons. De mensen die daar leven zijn gewend aan het donkere klimaat. Ook een teken dat het niet altijd zo is dat het weer onze stemming bepaalt! Lees hier hoe leefstijlaanpassingen kunnen helpen om een depressie te voorkomen en te behandelen.
Hoe we het effect van de zon kunnen nabootsen
In de wintermaanden kun je gebruik maken van lichttherapie. Door iedere ochtend direct na het ontwaken gedurende een half uur voor een lichtlamp van minimaal 10.000 lux (de hoeveelheid van indirect zonlicht op een zonnige dag) te zitten blijken de klachten van een winterdepressie te kunnen verminderen. Ik schreef eerder een artikel over wat een winterdepressie is en hoe je deze kunt verminderen.
Kun je zo’n daglichtlamp in de zomer ook gebruiken?
Een daglichtlamp in de zomer voegt weinig toe, zolang je direct in de ochtend maar naar buiten gaat en bijvoorbeeld tussen de middag even een wandeling gaat maken krijgt je voldoende licht in je ogen. Het kan wel helpen om bij het raam te gaan zitten wanneer je de hele dag in een donker kantoor moet werken. Overleg in dat laatste geval met je werkgever of bedrijfsarts, goed licht op kantoor is belangrijk voor je stemming en productiviteit. Soms kan de verlichting op je werkplek worden aangepast. Toen ik nog als bedrijfsarts bij de KLM werkte zagen we dat de productiviteit en het werkgenot toenamen toen we op werkplekken lampen plaatsten die daglicht nabootsen.
Hoe je je stemming kunt verbeteren wanneer de zon een keer niet schijnt
Meerdere leefstijlfactoren blijken invloed te hebben op onze stemming. Voeding, beweging, ontspanning, slaap, het hebben van fijne sociale contacten en een doel in het leven kunnen allemaal een sombere stemming verbeteren. Ook minder alcohol drinken blijkt de stemming te kunnen verbeteren. Zorg voor positieve, nieuwe ervaringen, om je dopamine aanmaak te vergroten. Ook aromatherapie heeft bewezen effect op onze stemming. Ruik maar eens aan een sinaasappel! Elke ochtend koud afdouchen heeft ook een bewezen positief effect op onze stemming.
Het effect van naar buiten gaan in de zomer
Onderzoek laat zien dat hoe meer we buiten zijn in zonnig weer, hoe gelukkiger we zijn. Bij minimaal 30 minuten buiten zijn treedt dit effect al op. Binnen zitten wanneer het buiten zonnig is heeft juist een negatief effect op onze stemming. Door buiten te bewegen vergroten we ook nog eens de serotonine aanmaak. En in de zomer elke dag tussen 10 en 3 een kwartiertje in de zon met ontblote armen, gezicht en hals zorgt voor voldoende vitamine D aanmaak. Smeer je dan nog niet in met zonnecrème, want die belemmert de aanmaak van vitamine D. Wanneer je een donkere huid hebt, ouder bent dan 70 of overgewicht hebt adviseer ik om ook in de zomer een vitamine D supplement te nemen, omdat je dan te weinig vitamine D aanmaakt onder invloed van zonlicht op de huid.
Kortom: ga lekker zo veel mogelijk naar buiten. Maak een wandeling in je pauze, lunch eens op een terrasje, trek je zomerjurkje aan en geniet!
Volg je me al op Facebook of Instagram? Daar deel ik dagelijks tips over gezonde, plantaardige voeding, laat ik zien wat ik eet en hoe ik zelf een gezonde leefstijl inpas in mijn leven. Ook deel ik recepten en organiseer ik regelmatig mooie winacties met producten waar ik enthousiast over ben.
Literatuur:
Mead MN. Benefits of sunlight: a bright spot for human health. Environ Health Perspect. 2008 Apr;116(4):A160-7.
Keller MC, Fredrickson BL, Ybarra O, Côté S, Johnson K, Mikels J, Conway A, Wager T. A warm heart and a clear head. The contingent effects of weather on mood and cognition. Psychol Sci. 2005 Sep;16(9):724-31.
Neural Substrates Associated with Weather-Induced Mood Variability: An Exploratory Study Using ASL Perfusion fMRI
Denissen JJ, Butalid L, Penke L, van Aken MA. The effects of weather on daily mood: a multilevel approach. Emotion. 2008 Oct;8(5):662-7.
Wirz-Justice A, Skene DJ, Münch M. The relevance of daylight for humans. Biochem Pharmacol. 2021 Sep;191:114304.
Mc Mahon B, Andersen SB, Madsen MK, Hjordt LV, Hageman I, Dam H, Svarer C, da Cunha-Bang S, Baaré W, Madsen J, Hasholt L, Holst K, Frokjaer VG, Knudsen GM. Seasonal difference in brain serotonin transporter binding predicts symptom severity in patients with seasonal affective disorder. Brain. 2016 May;139(Pt 5):1605-14.
